Każde opowiadanie porywa czytelnika i nie ma mowy o odłożeniu książki by odetchnąć. Wszystko wskazuje na to, że będę się rozpływała nad każdą kolejną publikacją Łukasza Orbitowskiego. Niezależnie od tego co piszą inni na swoich blogach, książki tego autora mają w sobie pewnego rodzaju magnetyzm, który po prostu sprawia, że nie mogę i nie chcę się od nich odrywać.

Dlatego bez kozery polecam Wigilijne psy i inne opowieści Łukasza Orbitowskiego wszystkim, którzy nie boją się brutalnej rzeczywistości, którą przedstawia autor w swoich tekstach.

Od nowych opowiadań, jakie autor wypuścił na rynek w ostatnim czasie, „Wigilijne psy” różni niewiele. Powstały z ręki młodego buntownika, są zadziorne, czasem nieokrzesane, ale już z własnym stylem i charakterem. To trochę takie wściekłe psy. Gryzące, ale nadające się doskonale na towarzyszy. Ciekawie poprowadzone, czasem nieco tylko dające odczuć, że wyszły spod ręki debiutanta niemal (otwierający, przypominający „Nocny pociąg z mięsem” tekst), znakomicie napisane, wciągające, intrygujące i przekonujące, że warto Orbitowskiego poznać.

Sięgnijcie więc koniecznie, jeśli lubicie dobrą, swojską fantastyką. Zbiór w księgarniach pojawi się już 17 lutego, a dla wszystkich, którzy zakupią powieść wydawca przygotował ciekawy bonus – dodatkowe opowiadanie w wersji cyfrowej. Polecam.

Wigilijne psy i inne opowieści powinny znaleźć się na półce każdego miłośnika twórczości Łukasza Orbitowskiego. Nie jest to kolekcja jego najlepszych tekstów, ale pozwala uświadomić sobie dwie rzeczy: po pierwsze, że krakowski pisarz od lat kreuje swój niepowtarzalny styl i robi to z imponującą konsekwencją oraz, po drugie, jak bardzo musiał się rozwinąć, aby stworzyć powieści takie jak Widma czy Szczęśliwa ziemia. 

Łukasz Orbitowski, zaczynając od Wigilijnych psów, pokazał dokładnie to samo, co udało się Jackowi Dukajowi z Lodem. Wyniósł na piedestał literaturę niszową, traktowaną mocno po macoszemu i ignorowaną przez mainstream. Obecnie, choć Orbit stroni nieco od gatunkowej przynależności do horroru, to jednak ma odwagę wrócić do korzeni i pokazać genezę swojego pisarstwa. I choć znajdą się w zbiorze teksty średnie, często wyczuwalnie niedopracowane, czasem wręcz momentami tendencyjne, to jednak zawsze to Orbit. Czyli nawet „średnio” to dużo powyżej przeciętnej. Polecam, z całą serdecznością.

„Wigilijne psy i inne opowieści” to wspaniałe, męskie opowiadania z młodzieńczym pazurem pisarza, który już dobrze wie, jak przelać horror życia, miasta, dojrzewania na papier. Bywa tajemniczo, bywa naprawdę strasznie, ale przede wszystkim jest prawdziwie. Łukasz Orbitowski zachwycił mnie raz jeszcze  – bez zbędnych ozdobników. Proza polska, proza genialna, taka, w której mogę odnaleźć cząstkę siebie. Groza zwyczajności to właśnie jest groza Orbitowskiego.

Dzisiaj nie zmrużę oka, bo nasłuchuję odgłosów miasta.

Zbiór zawiera teksty z wczesnego etapu twórczości Orbitowskiego, w którym w konwencji horroru opisywał losy ludzi zapomnianych, z marginesu oraz miejsc w naszym kraju, w których diabeł mówi dobranoc. Scenerią są małe miasteczka, zakazane rewiry Krakowa, smętne kamienice i rozsypujące się bloki. W tekstach pełno jest dresiarzy, ćpunów i meneli, a nawet zwykli, szarzy ludzie nie radzą sobie z rzeczywistością. To ponury obraz; tym bardziej, że plastycznie i przejmująco odmalowany.

Od 2005 roku (niektóre teksty są datowane nawet o trzy lata wcześniej) twórczość Orbitowskiego ewoluowała, zyskiwała ładunek emocjonalny (ale i w „Wigilijnych psach i innych opowieściach” jest on jak najbardziej obecny), styl nabierał ogłady (chociaż i tak nie można mu wiele zarzucić), a element nadnaturalny powoli znikał. Jednakże w przesłaniu, mimo upływu lat, wybrzmiewa ten sam przekaz: najgorsze demony tkwią w ludzkiej duszy. Ale można tam także odnaleźć piękno.

Opowieści Łukasza Orbitowskiego zapadają w pamięć na długo. Począwszy od inspirowanego prozą Grabińskiego “Serca kolei”, mocnego, napisanego świetnym stylem, którego epizod rozgrywa się w moim rodzinnym mieście, przez “Autostradę” w której czuć ducha “Szczęśliwej ziemi”, “Kacpra Kłapacza”, opisującego wydarzenia w pewnym nietypowym krakowskim bloku, a skończywszy na “Opowieści taksówkarskiej”, utrzymanej w konwencji ghost story. Oczywiście można by wymienić i opisać każdy tekst po kolei. Wszystkie są oryginalne, mają ten horrorowy pazur. Tylko po co, skoro każdy może sięgnąć po “Wigilijne psy” sam i sprawdzić jak pisał Łukasz Orbitowski dziesięć lat temu, gdy nie myślał nawet o Paszportach Polityki i pragnął tylko, by świat spłonął. Polecam, bo tak dobrego zbioru opowiadań grozy nie czytałem dawno. Właściwie to chyba nigdy. 

Autor już we wstępie mówi nam o tym, że podczas pracy redaktorskiej do wznowienia, starał się, by zmienić jak najmniej. Że zależało mu, na zachowaniu młodzieńczego charakteru tekstów. Myślę, że mu się to udało. „Wigilijne psy i inne opowieści” to zbiór, w którym czuć młodość, nieodpowiedzialność, momentami naiwność. Czuć ten mocno pielęgnowany bunt, solidnie podlewany alkoholem i dokarmiany używkami, aby przetrwał jak najdłużej. I przetrwał do teraz, dzięki tym historiom. Przetrwa jeszcze dłużej, tak długo, jak będzie miał czytelników. Czyli myślę, że nie umrze nigdy, bo naprawdę warto poczuć go na własnej skórze.

Jak to zwykle w przypadku zbioru opowiadań bywa, teksty są nierówne. Tak to już jest i niewiele można na to poradzić, więc nie ma się co na autora boczyć. Niemniej „Wigilijne psy i inne opowieści” to bardzo dobry zbiór, w którym nie ma tak naprawdę słabych momentów, są za to teksty mocne i bardzo mocne. Na szczególne wyróżnienie zasługują moim zdaniem: „Autostrada”, „Wigilijne psy” oraz „Nie umieraj przede mną”.

Myślę, że ta różnorodność po latach nie straciła nic ze swej mocy. Zbiór „Wigilijne psy i inne opowieści” to bardzo dobry zestaw tekstów, który mogę polecić każdemu czytelnikowi lubującemu się w szeroko pojętych klimatach grozy.

,,Wigilijne psy i inne opowieści” to drapieżne, młodzieńcze, prawdziwe i budzące lęk opowiadania zabarwione szczyptą grozy i fantastyki. Cieszę się, że zaczęłam poznawać twórczość Łukasza Orbitowskiego od początkowych utworów, które napisał w młodym wieku. Z pewnością poznam teraz jego późniejsze powieści, by sprawdzić jak rozwinął swój talent pisarski.

To co jeszcze wyróżnia opowiadania jest pomieszanie realizmu z elementami fantastyki. Powracające co rok w Wigilie psy wrzucone do rwącej rzeki, czarne zęby pozwalające przeżyć własną śmierć, diabeł, który pragnie przejąć pewien lombard, czy widmowa autostrada na której bohaterowie widzą samych siebie z przyszłości. Te elementy wzbogacają opowiadane historie, ale przede wszystkim służą do zwrócenia uwagi na pewne problemy, jakich doświadczają bohaterowie. Służy to np. ukazaniu jak złe decyzje wpływają na losy postaci i kim staliby się, gdyby nie kilka głupich wyborów w opowiadaniu Autostrada. 

 

Wigilijne psy to zbiór bardzo ciekawych i zróżnicowanych jedenastu opowiadań, w których autor porusza problemy polskich blokowisk i wyborów, jakich muszą dokonywać każdego dnia bohaterowie je zamieszkujący. Orbitowski sprawia, że w trakcie lektury książki można autentycznie poczuć grozę opisywanych miejsc, uczucie niepewności, czy strachu o własne życie. Po ich przeczytaniu samotna następna podróż przez duże miasto wieczorem, czy nocą nie wydaje się już być taka bezpieczna. Opowiadania zapadają głęboko w pamięci i myślę, że długo w niej pozostaną. Polecam!

W spokój dnia codziennego, wkrada się niepokój i lęk. Budzą się demony, rodzi się zło. Zło o wielu twarzach. Szaleją siły nadprzyrodzone, nieokiełznane wichury, śnieżyce, ulewy, nawałnice. Nieprzewidywalne i nieobliczalne, jak ludzka psychika. Narasta groza i strach. Bo świat jest groźny.

„Nadnaturalność jest naturalnością tego świata”. Świetnie oddany stan poplątanego, chorego umysłu, zdolnego popełnić czyny makabrycznie fatalne.

Proza obyczajowa łączy się tutaj z opowieścią grozy i fantastyką. Bohaterów prześladują demony, nawiedzają duchy, ścigają potwory. Fantastyka kreśli obrazy rodem z baśni, ze starych legend, pokutujących lokalnie i wyjaśniających genezę fatalnych wcześniejszych zdarzeń. Jak śmierć taksówkarza („Opowieści taksówkarskie”). Czy było to samobójstwo, czy zemsta zza grobu. Prawdopodobnie taksówkarz był świadkiem pobicia chłopaka przez dwóch dresiarzy z blokowisk. Na skutek obrażeń, chłopak zmarł. Dlaczego taksówkarz nie zareagował, nie wezwał pomocy? Motyw nadprzyrodzony jest przesłaniem nadziei na sprawiedliwość, moralność,  wyższość dobra nad złem   ( tytułowe „Wigilijne psy”), jednocześnie buduje napięcie, w niczym nie umniejszając realizmowi opowieści.
 Świat boleśnie prawdziwy i świat fantazji. Poszczególne elementy tych dwóch światów, przeplatają się ze sobą w wyważonych proporcjach i w określonych miejscach, co czyni fabułę wiarygodną. Głęboki przekaz przenika nas do samych trzewi, zahacza o mózg.

Wigilijne psy i inne opowieści Łukasza Orbitowskiego to kawał dobrej literatury współczesnej. Odnoszę wrażenie, że opowiadania, które mają już swoje lata, wcale się nie zestarzały. Wciąż czuć w nich młodzieńczą pasję pisarza, dobre oko do szczegółów i sprawną rękę do pisania wciągających dialogów. Podoba mi się, że autor już na początku swojej literackiej drogi zaprezentował wyrazisty styl, który jedni pokochają, a innych odrzuci. Ja należę do tej pierwszej grupy czytelników. Polecam ten zbiór również tym, dla których twórczość Orbitowskiego pozostaje nieodkryta. Nie ma lepszego sposobu na poznanie stylu pisarza, niż lektura opowiadań, które wymagają nie tylko dobrego warsztatu, ale zwyczajnie – talentu.

Od razu zacznę prosto z mostu – O.MÓJ.BOŻE, chyba właśnie się zakochałam. Styl Orbitowskiego jest gniewny, buntowniczy, obrazoburczy i nieskrępowany stereotypami. Po prostu genialny. Wszystko to, czego szukam w literaturze, kumuluje się w tym zbiorze opowiadań. Nie obowiązują tu żadne zasady. Czuć świeżość pióra młodego pisarza. Klimat przypomina mi nieco Mastertona oraz Kinga zmiksowanych w jedno, pozbawionego wad i podniesionego do potęgi trzeciej. Nigdy nie sądziłam, że to powiem, ale te wczesne opowiadania Orbitowskiego porządnie zatrzęsły czołówką moich ulubionych książek. Czuje się mocno zaskoczona. Koncepty na opowiadania są świeże i niebanalne. Nie oszukujmy się, krótka forma jest znacznie bardziej wymagająca niż długa. Tutaj na kilkunastu, kilkudziesięciu stronach trzeba stworzyć historię, bohaterów i akcje. Jest to trudne. Kiedyś próbowałam pisać miniatury literackie na maksymalnie jedną stronę i wiem, jak wymagające to jest dla autora. Aż ręka świerzbi, żeby polecieć z rozmachem na jeszcze kilka stron. Najbardziej cieszy mnie to, że w końcu trafiłam na polskiego autora, który świetnie zastępuje w literaturze grozy specyficzny klimat amerykańskich miasteczek, gdzie zazwyczaj dzieje się akcja podobnych historii. Tutaj mamy Polskę pełną gębą i gra to świetnie. Aż można się zdziwić, że to działa. Brawa za odwagę i wielki talent do tworzenia historii. Przepadłam w nich. Na długo pozostaną w mojej pamięci. Ukazuje problemy współczesnego świata na naszym swojskim poletku, jednocześnie tworząc w światowej jakości. Każda z 480 stron sprawiała wielką przyjemność czytania.

Dzisiaj nawet nie będę się starał być obiektywny. Jestem krakusem, zatem znam wszystkie miejsca, które pojawiały się w opowiadaniach. Jestem z tego samego pokolenia co Autor, więc tak jak on, bujałem się po mieście w poszukiwaniu podobnych wrażeń. Właściwie większość z nas była wtedy albo na bani, albo na sianie więc wszelkie fantastyczne wątki, które opisuje Autor bardziej przyjmuję z sentymentem niż właściwym literaturze grozy, niepokojem. Mimo tego przez całą książkę towarzyszyło mi miłe dla duszy napięcie i właściwie, gdybym tylko miał warunki, to pewnie pochłonąłbym ją ‚na raz’. Dorosłość jednak ma to do siebie, że pojawiają się obowiązki nie do ruszenia…

Łukasz Orbitowski sugestywnie pokazuje mroczną stronę codzienności, sprawiając, że szereg prozaicznych czynności, ale także podniosłych uczuć – jak miłość czy rozpacz po stracie bliskiej osoby – zyskuje dodatkową perspektywę, podatną na interpretacje i przysłowiowe przeżywanie literatury. Autor to także świetny stylista, który buduje realistyczny pejzaż podszyty fantastyką grozy. „Wigilijne psy i inne opowieści” ekscytują, prowokują, zapadają w pamięci. Niestety i na szczęście, bo wizje to naprawdę przerażające, ale piekielnie interesujące.

Z twórczością Łukasza Orbitowskiego jest pewnie tak, jak z cydrem jabłkowym. Cała Polska jabłka znała i jadała, ale gdy do barów wjechał cydr, owoc ten stał się swego rodzaju narodową dumą. Proza Orbitowskiego również była znana, nagradzana, ale wraz z Paszportem POLITYKI przyszła fala prawdziwego zachwytu. Wydane przed miesiącem „Opowieści” ciekawią mnie z innego powodu, niż fakt, że autorem jest „genialny” twórca. Oto autor, który w swojej dziedzinie osiągnął już naprawdę sporo, dzieli się z nami amatorską częścią swojej twórczości. Orbitowski do tej amatorskości się przyznaje: „Podczas pracy redaktorskiej nalegałem, aby zmieniać jak najmniej. Zależało mi na zachowaniu drapieżnego, młodzieńczego charakteru tekstów, nawet jeśli oznaczało to zgodę na nieporadność. Jestem już duży i naprawdę nie uważam, by zaczynanie opowiadania od »Zimno jak w dupie u pingwina« było dobrym posunięciem”. Mimo to autor wręcz prowokuje nas, żeby samemu pisać, tworzyć narracje o swoich czasach, swoich społeczeństwach. Czytajcie więc, oceniajcie. Może gdzieś, kiedyś, będą czytać Wasze opowiadania.

Opowiadania Łukasza Orbitowskiego podszyte są elementami grozy. Akcja rozgrywa się w świecie dobrze nam znanym, ale mało przyjemnym. W pewnym momencie siły nadnaturalne wychodzą z ukrycia. Niekiedy również wprowadzają w świecie porządek. Tak jak u romantyków – winy zostaną ukarane. Niekiedy bardzo krwawo. Często widzimy świat podzielony na dwie drużyny – dobrych i złych. Bo młody Orbitowski ma własne zdanie, często krytyczne i nieprzejednane. Wyczuwamy gniew pisarza na wszystko co niewyraziste i bez charakteru. Pisarz wspomina we wstępie, że wtedy kiedy pisał opowiadania, pragnął jednego, żeby świat spłonął i w swoich tekstach dokonuje zagłady. Opisuje ludzi z marginesu, żyjących w miejscach zakazanych, a fantastyka jest subtelna, bo groza wywołuje lekki dreszczyk na skórze, ale pojawia się również czarny humor. Jeżeli ktoś czytał najnowsze książki Łukasza Orbitowskiego, szybko zauważy, że w opowiadaniach ten pazur pisarski już jest i to na dodatek bardzo ostry.

,,Wigilijne psy i inne opowieści” mają wszystko, co lubię w powieściach. Grozę, brutalność, wulgaryzmy, zabijanie, tajemnice, magię, niewyjaśnione historie. To wszystko sprawiło, że zapragnęłam sięgnąć po wcześniejsze powieści autora. Jego styl pisarski jest lekki, precyzyjny. Autor posługuje się mało skomplikowanym językiem, dzięki czemu książkę pochłania się w zastraszającym tempie. Czytelnik, kierowany ciekawością, stąpa po kruchym lodzie, nim się obejrzy wpada do wody i zatraca się w jego otchłani. 

Trzy spośród opowiadań zamieszczonych w zbiorze zrobiły na mnie szczególne wrażenie. Niemal sielska Autostrada, której bohaterowie konfrontują się z własną przyszłością. Klimatyczna Opowieść taksówkarska, w której autor oddaje mroczną atmosferę miejskich blokowisk. I wreszcie tytułowe opowiadanie, które skojarzyło mi się z wydanym w ubiegłym rokuDygotem Jakuba Małeckiego.

Wigilijne psy i inne opowieści czyta się znakomicie. Po latach opowiadania Łukasza Orbitowskiego nie straciły na atrakcyjności, a zawarte w nich obserwacje natury ludzkiej cechuje pewna uniwersalność. Warto poznać teksty, od których zaczynał swoją literacką drogę laureat Paszportów Polityki 2015.